ZorgBOTS-projecten uitgelicht: Wasbot en Logistieke robot

Binnen het ZorgBOTS-programma werken zorgorganisaties, technologiebedrijven, kennisinstellingen en netwerkpartners samen aan innovatieve robotica-oplossingen die de werkdruk in de zorg verlichten en de zelfstandigheid van ouderen vergroten. Twee projecten staan hierin centraal: de logistieke robot en de wasbot. De voortgang van deze projecten laat zien hoe samenwerking en technologie kunnen bijdragen aan toekomstbestendige zorg.

Slimme robot ondersteunt zorglogistiek

Venamics ontwikkelt binnen ZorgBOTS een logistieke robot die zelfstandig medicijnen en andere materialen door het ziekenhuis kan vervoeren. Het doel: zorgmedewerkers ontlasten en meer tijd vrijmaken voor directe patiëntenzorg.

In 2024 werd het eerste prototype gebouwd en getest. Begin 2025 is gestart met een pilot in een ziekenhuis, en in mei en juni volgen nog twee pilots op andere locaties. De robot navigeert zelfstandig en past zich aan op basis van obstakels, drukte en veranderende situaties in de gangen. Het systeem werd ontworpen op basis van uitgebreid marktonderzoek en richt zich nu op het transport van medicatie. In de toekomst moet de robot ook labmonsters en bloedbuisjes kunnen vervoeren.

De ontwikkeling gebeurt in samenwerking met:

• Starnus, verantwoordelijk voor de software en de koppeling tussen het dashboard en de robot, zodat zorgmedewerkers en ontwikkelaars realtime de status kunnen volgen;
• TU/e, die met behulp van een andere robot de ziekenhuisomgeving in kaart brengt en zorgt voor een geavanceerde navigatieaanpak;
• TNO, dat ondersteuning biedt op het gebied van veiligheid, bruikbaarheid en implementatie in de praktijk.

“We zien dat zorgverleners veel tijd kwijt zijn aan routinematig transport van spullen. Deze robot neemt dat over, zodat de aandacht terug kan naar de mens,” aldus het team van Venamics.

De logistieke robot is een voorbeeld van hoe technologie directe meerwaarde biedt voor zowel personeel als patiënten. Door fysieke belasting te verminderen én processen efficiënter te maken, ontstaat er ruimte voor mensgerichte zorg.

Van verpleeghuis naar thuis: de evolutie van de wasbot

Het tweede project – de wasbot– kende een andere route. In eerste instantie was dit systeem bedoeld voor toepassing in verpleeghuizen, om ouderen met een somatische zorgindicatie te helpen zich zelfstandig te wassen. Omdat deze doelgroep nog heel divers is, is besloten om die duidelijker te omschrijven. Na onderzoek is besloten om het ontwerp af te stemmen op ouderen met een somatische indicatie die nog wel mobiel zijn en handelingen kunnen uitvoeren maar die daarbij wel hulpmiddelen en/of hulp van zorgverleners nodig hebben.  Deze doelgroep woont steeds vaker thuis, al dan niet in een aangepaste woonomgeving.

Daarom zijn de focus en de ontwerpopdracht aangepast: de nieuwe doelgroep zijn zelfstandig wonende ouderen met beperkte mobiliteit. Doel is om hen in staat te stellen zichzelf veilig, hygiënisch en waardig te blijven wassen zonder afhankelijkheid van zorgmedewerkers.

“Het is de bedoeling dat de hulp die deze ouderen nu krijgen van zorgmedewerkers, wordt vervangen door onze oplossing,” aldus Carin Jansen van ouderenzorgorganisatie Mijzo.

Op basis van marktonderzoek en deze nieuwe focus zijn inmiddels vier concepten uitgewerkt. De volgende stap is het toetsen van deze concepten bij zorgmedewerkers en potentiële gebruikers. Daarbij worden ontwerpers en engineers actief betrokken. TNO ondersteunt het project op het gebied van veiligheid, gebruiksvriendelijkheid en technische haalbaarheid. Meer over dit project lees je ook in dit artikel op ZorgBOTS.community.

Internationale inzichten en publiciteit

Het ZorgBOTS-programma kreeg de afgelopen periode ook volop aandacht buiten de projectgroep. Zo nam het consortium deel aan een innovatiemissie naar Denemarken, waar kennis werd uitgewisseld over veiligheid, cobot-toepassingen en samenwerkingsvormen in de zorg. De opgedane inzichten – onder meer over de potentie van cobots en de noodzaak van samenwerking met onderwijsinstellingen – geven richting aan de volgende stappen.

Daarnaast verschenen er artikelen, zoals in het AD (Worden ouderen straks gewassen door een robot? ‘Mét behoud van waardigheid, privacy en veiligheid’ | Topverhalen uit de Drechtsteden | AD.nl), en werd de ontwikkeling van de wasrobot besproken in een podcast ( Robotisering in de zorg? Luister de podcast! – TNO Arbeidsveiligheid) over gezond en veilig werken in de zorg. Ook tijdens events in Enschede en andere steden werden de projecten gepresenteerd aan een breder publiek. Deze publieke belangstelling laat zien dat de behoefte aan innovatieve zorgoplossingen breed wordt gedragen.

ZorgBOTS.community

Naast de technologische ontwikkelingen groeit ook de ZorgBOTS.community:

• De ZorgBOTS.community wordt continu bijgewerkt met nieuws, events en achtergrondartikelen over robotica in de zorg.
• Via LinkedIn-posts van Breda Robotics, Care Innovation Center en High Tech NL wordt het bredere netwerk betrokken bij de ontwikkelingen.
• Sinds februari schrijft Carin Jansen (Mijzo) een maandelijkse column over haar ervaringen in de ouderenzorg en haar kijk op robotisering. De eerste twee columns zijn inmiddels te lezen op de communitypagina.
• Posts op sociale media met #ZorgBOTS.community worden automatisch zichtbaar op de homepage, waardoor de betrokkenheid nog verder groeit.

Samenwerking als sleutel tot innovatie

De ZorgBOTS-projecten worden mogelijk gemaakt door een krachtige samenwerking tussen zorgorganisaties (zoals Mijzo), technologiebedrijven (waaronder Venamics, Starnus en High Tech Alliance), kennisinstellingen (TNO), universiteiten (TU/e) en netwerkpartners zoals Breda Robotics, Care Innovation Center West-Brabant en High Tech NL. Deze samenwerking maakt het mogelijk om vanuit verschillende expertises te bouwen aan praktische innovaties.

Conclusie

De voortgang van ZorgBOTS laat zien dat innovatie in de zorg niet alleen draait om technologie, maar vooral om het verbeteren van de levenskwaliteit van mensen. Of het nu gaat om een robot die medicijnen rondbrengt of een systeem dat zelfstandig douchen mogelijk maakt – technologie werkt pas echt als het de mens centraal stelt.

Dit project is mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en de provincie Noord-Brabant in het kader van OPZuid Stimulus Programmamanagement.