Lowlands: Onderzoek naar troostende aanraking van mens én machine

Kan een robot net zo goed troosten als een mens? Tijdens Lowlands Science 2025 onderzoekt de Dutch Touch Society hoe aanraking, van een bekende, een vreemde of een robot, angst kan verminderen. Festivalbezoekers kijken een spannende film terwijl hun hartslag en zweetreacties worden gemeten, om te begrijpen hoe sociale aanraking werkt en hoe robots die in de toekomst kunnen inzetten in zorg of onderwijs.

Het experiment vindt plaats van 15 tot en met 17 augustus op het Lowlands Science-terrein in Biddinghuizen. Deelnemers houden tijdens de film de hand van een bekende of een onbekende vast, of dragen een zachte knuffelrobot als sjaal. Zo onderzoeken de onderzoekers welke aanraking het meest kalmerend werkt en in hoeverre robots dat gevoel kunnen benaderen.

Het experiment is een initiatief van de Dutch Touch Society, een interdisciplinair samenwerkingsverband van onder meer psychologen, informatici, ontwerpers en kunstenaars. Merel Jung, universitair docent aan Tilburg University en expert in sociale robotica, legt uit dat aanraking een fundamenteel onderdeel is van menselijke interactie, ook in de technologie. “Als we willen dat sociale robots een rol spelen in zorg en onderwijs, moeten ze leren wanneer en hoe aanraking gepast is. Maar daarvoor moeten we eerst begrijpen hoe mensen dat zelf doen”, aldus Jung.

Sociaal intelligente robots

Jung promoveerde op het onderwerp van sociaal intelligente robots en ziet veel toekomst in toepassingen waarbij robots mensen kunnen ondersteunen, niet vervangen. Denk aan de zorg voor mensen met dementie of situaties waarin fysiek contact beperkt is, zoals tijdens een pandemie. Jung zegt dat als een robot affectieve aanraking kan nabootsen, dat waardevol kan zijn als aanvulling op menselijke zorg. Bijvoorbeeld als troost of als warme begroeting in de klas.

Hoewel de Lowlands-populatie geen doorsnede van de samenleving vormt, hoopt het team van tien onderzoekers op ongeveer honderd deelnemers per dag. De onderzoekers realiseren zich dat de context uniek is, met een relatief jonge doelgroep in een festivalsetting. Toch kunnen de resultaten volgens hen waardevolle inzichten geven in hoe mensen aanraking beleven en of een robot dat gevoel deels kan nabootsen.

De studie is een samenwerking tussen TNO, Tilburg University, TU Eindhoven, TU Delft, Universiteit Utrecht, Universiteit Twente, Universiteit van Amsterdam en Hogeschool Utrecht.

Lowlands Science

Lowlands Science is sinds 2015 succesvol en ieder jaar zijn er verschillende onderzoeksinstituten die onderzoeksvoorstel indienen. Festivalbezoekers kunnen op het afgebakende Lowlands Science terrein vrijwillig en anoniem meedoen aan wetenschappelijk onderzoek met als doel het verzamelen van onderzoeksdata.

Artikel is van ICT & Health