Column 4: Van knuffelrobot tot robothulp: waar eindigt het?

Op 13 april is in Osaka in Japan de World Expo 2025 van start gegaan. In de aanloop daar naartoe presenteerde Kawasaki, bekend van de motorfietsen, een robotpaard genaamd Corleo. Dit gebeurde met een promotiefilm. Een animatie die laat zien hoe een mens op het robotpaard zit terwijl ze samen door de natuur rennen, ruige terreinen betreden, bergen beklimmen en over kloven springen. Het lijkt een computerspel maar het doel is dat dit in de toekomst werkelijkheid wordt. Dat gaat nog wel even duren, op zijn vroegst in 2050 is de verwachting. Wie weet hoe de wereld er dan uit ziet. We moeten het ook meer zien als een concept dan een prototype, aldus Kawasaki. Het laat zien wat er mogelijk is.

Het zet je wel aan het denken, mij in ieder geval wel. Een robotpaard. In het filmpje ziet het er spectaculair uit. Met een soort motorstuur op een romp met vier poten is geen berg te hoog of hindernis te groot. Maar wat moet je ermee? Een robotpaard als vervoersmiddel voor ouderen lijkt me niet heel waarschijnlijk. We kennen in de ouderenzorg wel een aantal andere robotdieren. Paro de knuffelzeehondrobot en Justocat de knuffelkat zijn al bekende voorbeelden. En dan is er nog robothond Jenny, die momenteel in de VS wordt ontwikkeld en waar met hoge verwachtingen en veel interesse naar wordt uitgekeken. Alle drie ontwikkeld voor mensen met dementie met als doel hen een warm en veilig gevoel te geven, te kalmeren, af te leiden of om contact met hen te maken. Uit onderzoek blijkt dat deze knuffelrobots een positief effect kunnen hebben op mensen met dementie. De robotdieren hebben allerlei sensoren waarmee ze kunnen reageren op aanrakingen. Ze knipperen met hun oogjes, bewegen en maken geluidjes. Op deze manier lijken ze echt te leven en stimuleren ze interactie en beweging. De zeehondrobot doet zijn werk omdat hij er heel schattig uitziet, bij de robothonden en -katten is het vaak een vroegere band met een huisdier die de affiniteit verklaart. Robotdieren zijn in het verpleeghuis veel praktischer dan echte dieren. Ze bijten, krabben of blaffen niet. Ze verharen niet. Je hoeft ze niet uit te laten, alleen maar af en toe op te laden.

Wat deze robotdieren niet doen is zich autonoom voortbewegen in de ruimte. Ze lopen niet, ze liggen stil en bewegen hooguit hun oogjes, oortjes en snorharen. Hoe zouden mensen met dementie reageren op lopende robotdieren? Hoe (echt) moet zo’n robot er dan uit zien? Het is interessant om dit te onderzoeken omdat het de basis kan zijn van vervolgstappen. Kunnen we robotdieren als assistent-dieren gaan inzetten voor mensen met dementie, bijvoorbeeld om de weg naar huis terug te wijzen als ze die niet meer weten of om boodschappen te dragen als dat te zwaar wordt? Of kunnen we een robothond als hulphond inzetten voor ouderen zonder cognitieve problemen maar die wel ondersteuning nodig hebben om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven.

Voor robotpaard Corleo zie ik niet één, twee, drie een toepassing in de ouderenzorg. Waar dan wel? In het filmpje waarin Corleo door de woeste natuur rent, wordt gezegd dat je zo op plaatsen kunt komen waar je anders niet komt. Recent was in het nieuws dat drones (ook een soort robots) in Nepal de sherpa’s gaan helpen om bagage en klimspullen van de toeristen die zo nodig naar boven willen klimmen, de berg op te transporten. Daar is Corleo ook niet meer nodig, anders zag ik daar nog wel een taak voor hem weggelegd.
Robots kunnen misschien handig zijn om op plekken te komen die voor ons moeilijk bereikbaar zijn. Maar het lijkt mij beter om die gebieden gewoon met rust te laten en robots te maken voor nuttigere doeleinden. Zoals het helpen van ouderen.

Robotexpert Carin Jansen schrijft en geeft presentaties over robots in de zorg. In deze maandelijkse column neemt ze je mee in de wereld van zorgbots: van verrassende ontmoetingen tot de nieuwste ontwikkelingen. Vol verwondering maar met een kritische blik wordt onderzocht hoe robots kunnen bijdragen aan de uitdagingen waar de zorg voor staat.

Contactgegevens Carin Jansen
Email: carin@techquilt.nl
Website: https://www.techquilt.nl/